Choroby zębów i dziąseł u psa - przyczyny, zapobieganie i leczenie

Spis treści: Informacje dotyczące psich zębów i dziąseł Czynniki sprzyjające chorobom zębów i dziąseł u psa Przyczyny chorób przyzębia u psów i kotów Objawy chorób przyzębia u psów, kotów i innych zwierząt Skutki chorób przyzębia u psa Stadia rozwoju choroby przyzębia u psa Jak leczyć choroby zębów i przyzębia u psa, kota i innych zwierząt Profilaktyka zapalenia dziąseł u psa

W życiu zwierząt zdrowe zęby i dziąsła mają kluczowe znaczenie. Warunkują odpowiednie pobieranie i obróbkę mechaniczną pokarmu, co umożliwia jego trawienie i wykorzystanie na potrzeby organizmu. Ogromna większość psów — około 80% po przekroczeniu 3 roku życia cierpi na choroby przyzębia.

Informacje dotyczące psich zębów i dziąseł

Psy mają 42 zęby stałe, 20 w górnej szczęce i 22 w dolnej. Ich zęby mają stożkowaty kształt, dostosowany do jedzenia mięsa i rozgryzania kości. Zęby są osadzone korzeniami w zagłębieniach kości szczęki górnej i żuchwy, czyli w zębodołach. Korzenie są otoczone i utrzymywane w zębodołach zespołem struktur tworzących przyzębie. Na przyzębie składają się cement pokrywający korzenie, kość zębodołowa i  dziąsło. Dziąsło jest miękką tkanką, silnie unaczynioną, mocno przylega do zębów w okolicy szyjek zębowych oraz wypełnia przestrzenie między zębami. Zdrowe dziąsła są różowe, ale niektóre psy mogą mieć dziąsła czarne ze względu na szczególny rodzaj pigmentacji. Zdrowe zęby i przyzębie pozwala na sprawne, bezbolesne rozgryzanie pokarmu. Przyzębie zabezpiecza też szyjkę i korzeń zęba przed szkodliwymi związkami chemicznymi i bakteriami. Przyzębie występuje też u innych zwierząt nie tylko u psów i kotów.

Czynniki sprzyjające chorobom zębów i dziąseł  u psa

Problemy zdrowotne zębów i dziąseł wynikać mogą z uszkodzeń mechanicznych tych struktur lub z rozwojem nieprawidłowej mikroflory bakteryjnej jamy ustnej psa. Najczęściej pojawiają się bakterie  należące do rodzajów Enterococcus, Streptococcus, Staphylococcus, Lactobacillus, Actinomycetes. Niektóre z nich są bakteriami beztlenowymi.  Bakterie te sprzyjają rozwojowi płytki nazębnej przekształcającej się w kamień nazębny. Czynnikami sprzyjającymi tych chorób są

• Budowa czaszki. Dotyczy to głównie psów ras małych i ras brachycefalicznych np. mopsów, pekińczyków, buldogów. Mają skrócone pyski i małe przedsionki jamy ustnej. a zęby w stosunku do wielkości czaszki duże i przez to mocno stłoczone, bez przerw międzyzębowych. W takich warunkach mechanizmy samooczyszczania zębów i dziąseł nie działają skutecznie.
• Nieprawidłowa dieta, czyli taka, która nie dostarcza wszystkich składników do prawidłowego funkcjonowania psiego organizmu, zwłaszcza odpowiedniej porcji witamin i minerałów. Niekorzystny jest też pokarm kleisty.
• Predyspozycje indywidualne np. specyficzne białka śliny.
• Niektóre choroby jak cukrzyca, zaburzenia hormonalne czy immunologiczne.

Przyczyny chorób przyzębia u psów i kotów

Na powierzchni zębów i dziąseł osadza się warstewka bakterii i resztki pokarmu tworząc lekko żółtawy, miękki osad. Na powierzchni zębów tworzy on płytkę nazębną, łatwą do usunięcia. Jeśli jednak dłużej zalega na zębach psa, ulega mineralizacji (wapnieniu) i staje się twardym, ciemno zabarwionym kamieniem nazębnym. Dość szybko może prowadzić do chorób przyzębia i zębów.

Objawy chorób zębów i przyzębia u psów i kotów, a także innych zwierząt

• nieprzyjemny zapach z pyska psa

• obecność złogów kamienia nazębnego

• zapalenie dziąseł- zaczerwienienie i obrzęk

• krwawiące dziąsła

• chwiejne zęby

• ropne wycieki z pyska i nosa

• bolesność w jamie ustnej psa

• kompulsywne ocieranie pyska

• brak chęci do jedzenia

• apatia

Skutki chorób przyzębia i zębów u psa

Utrudnienia pobierania pokarmu z powodu bolesności wywołanej np. zapaleniem dziąseł u psa prowadzą do postępującego wychudzenia i osłabienia psa. Psy tracą energię, są apatyczne, pojawiają się skutki niedoboru witamin- sierść staje się łamliwa, bez połysku. Stany zapalne dziąseł i przyzębia prowadzą też do innych poważnych chorób. Patogenne bakterie dostając się do krwi, migrują w organizmie docierając do różnych wewnętrznych organów i powodując ich choroby. Możliwe jest zapalenie mięśnia sercowego, zapalenie wsierdzia, śródmiąższowe zapalenie nerek, stany zapalne układu oddechowego i inne.

Stadia rozwoju chorób przyzębia u psa

• zapalenie dziąseł u psa spowodowane niewielką ilością kamienia nazębnego.

Występuje wyraźna warstwa kamienia nazębnego i przekrwienie dziąseł.

• Wczesne zapalenie przyzębia

Pogłębia się zapalenie dziąseł, pojawia się płytka kamienia pod dziąsłowego.

• Umiarkowane zapalenie dziąseł u psa i przyzębia

Wcześniejszym objawom towarzyszy silne krwawienie, pojawia się ropa

• Ciężkie zapalenie dziąseł u psa

Oprócz wcześniej wymienionych objawów u psa pojawia się, odsłonięcie korzeni zębów i ich rozchwianie a nawet wypadanie.

Jak leczyć choroby przyzębia i zębów  u psa i innych zwierząt.

Leczenie powinno dotyczyć usunięcia przyczyny zapalenia dziąseł u psa, czyli kamienia nazębnego. Zabieg taki wykonuje lekarz weterynarii, najlepiej o specjalizacji stomatologicznej. Zabieg nazywany jest sanacją jamy ustnej i przeprowadzany jest w znieczuleniu ogólnym. Lekarz wykorzystuje do usunięcia kamienia urządzenie zwane skalerem. Emituje ono ultradźwięki rozbijające złogi kamienia. Potem trzeba wypolerować powierzchnię zębów- gładka utrudnia powstawanie kamienia nazębnego. Lekarz ocenia też stan jamy ustnej i zębów psa, jeśli trzeba, dokonuje ekstrakcji zepsutych i chwiejących się zębów. Jeśli to konieczne zaleca się podawanie psu leków przeciwbólowych.

Profilaktyka zapalenia dziąseł u psa

Aby nie dopuścić do rozwoju zapalenia dziąseł u psa, właściciel powinien podjąć  działania profilaktyczne. Chodzi głównie o:

• Okresowa kontrola

Raz na pół roku poddajemy psie uzębienie kontroli u lekarza weterynarii

• Regularne czyszczenie psich zębów

Zachowanie higieny jamy ustnej przez regularne czyszczenie psich zębów. Na rynku są różne modele szczoteczek do czyszczenia zębów psa. Korzystamy też z pasty do czyszczenia zębów dedykowanej psom. Nigdy nie stosujemy pasty dla ludzi- zawiera składniki toksyczne dla psa. 

• Prawidłowe nawyki

Wyrabiamy prawidłowe nawyki gryzienia- nie pozwalamy psu na gryzienie przypadkowych, często brudnych przedmiotów- mogą być źródłem patogenów

• Odpowiednia karma

Stosujemy odpowiednią, pełnoporcjową karmę, a przynajmniej jedną porcję dziennie powinna stanowić karma sucha, dlatego że jej granulki są twarde i czyszczą powierzchnię zębów

• Preparaty do higieny jamy ustnej psa

Można stosować specyfiki odkażające jamę ustną psa, dodawane do wody lub w postaci żelu czy pasty nakładane w na błonę śluzową dziąseł u psów i kotów

• Przekąski dentystyczne

Można stosować przekąski stomatologiczne- smaczne i ścierające mechanicznie płytkę nazębną.

Działania profilaktyczne są bardzo istotne, wszak od dawna wiadomo, że lepiej zapobiegać niż leczyć, dlatego powinny być stosowane przez każdego właściciela w opiece nad psem.