Badania krwi u psa- kiedy wykonać i o czym świadczą wyniki?

Spis treści: Skład krwi i jej funkcje W jakim celu wykonuje się badania krwi u psów i kotów Jak przebiega pobieranie krwi od psa? Na czym polegają badania krwi? O czym świadczą wyniki badań?

Każdy opiekun psów czy kotów chce, aby jego zwierzęta przeżyły w zdrowiu wiele lat. Do uzyskania takiego efektu potrzebna jest odpowiednia, zbilansowana dieta dostosowana do fazy rozwojowej psów czy kotów. Ważna jest odpowiednia doza aktywności fizycznej.  Nie zbędna jest duża dawka miłości i pozytywnych emocji. Ale ważne są też badania profilaktyczne, a także właściwa terapia w czasie choroby psa. Najpowszechniejsze badania to badania krwi.

Skład krwi i jej funkcje

Krew to płynna tkanka zwierząt, także psów i kotów. Składa się z elementów morfotycznych, czyli krwinek- białych, czerwonych, płytek krwi oraz z osocza. Osocze jest płynną częścią krwi psa, zawiera około 90% wody. Ma lekko żółtawy kolor, zawiera rozpuszczone substancje organiczne- najwięcej białek. Część białka osocza to białka o charakterze odpornościowym. W osoczu rozpuszczone są też glukoza, kwasy tłuszczowe, hormony, mocznik. Oprócz związków organicznych w osoczu psów i kotów  są związki mineralne. Należą do nich głównie, chlorek sodu, jony wapnia, potasu, magnezu, żelaza. Krwinki czerwone, inaczej erytrocyty są wypełnione hemoglobiną. Jest to barwnik umożliwiający transport tlenu przez erytrocyty. Krwinki białe, inaczej leukocyty są różnorodne pod względem morfologii. Ogólnie można powiedzieć, że zajmują się obroną organizmu przed infekcjami. Bronią też organizm przed własnymi komórkami, które uległy patologicznym zmianom. Niektóre z białych krwinek produkują białka obronne zwane przeciwciałami. Płytki krwi, inaczej trombocyty. Razem z białkiem znajdującym się w osoczu- fibrynogenem, biorą udział w procesie tworzenia skrzepu.

Składniki morfotyczne krwi psów i kotów powstają w czerwonym szpiku kostnym. Osocze jest tworzone przez wydzieliny wszystkich komórek organizmu.

Krew psów i kotów krąży w naczyniach krwionośnych w całym ciele. Pełni wiele ważnych funkcji. Rozprowadza tlen do wszystkich komórek ciała i odbiera od nich dwutlenek węgla. Roznosi składniki odżywcze. Przenosi mocznik z wątroby do nerek. Przenosi w organizmie hormony. Bierze udział w termoregulacji organizmu. Uczestniczy w procesach odpornościowych psów i kotów

W jakim celu wykonuje się badania krwi u psów i kotów

• Badania profilaktyczne. Są to badania krwi pozwalające na ocenę prawidłowości jej składu. I u psów i u kotów bada się prawidłowość liczby krwinek i ilości hemoglobiny. Ocenia się też zawartość w osoczu białek produkowanych przez różne narządy. Pozwala to na ocenę stanu tych narządów np. nerek, wątroby, u samców też gruczołu krokowego. Badania takie pozwalają na wykrycie choroby, której przebieg jest bezobjawowy lub która dopiero się rozpoczyna w organizmie. 
•  Przed planowanymi zabiegami wymagającymi podania znieczulenia ogólnego. Badania krwi pozwolą na ocenę stanu zdrowia psa. Będzie można ustalić, czy  i jakie środki znieczulające można bezpiecznie podać dla psów lub  kotów.
• Dla zdiagnozowania choroby. Jeśli u psów czy kotów występują objawy choroby lekarz weterynarii często zleca badanie krwi dla celów diagnostycznych.
• Dla monitorowania przebiegu i skuteczności zastosowanego u psów czy kotów leczenia. Pozwalają też na ocenę rokowań w przebiegu danej choroby
• Dla potwierdzenia ciąży u suczek.

Badania profilaktyczne krwi u psów i kotów powinny być przeprowadzane regularnie u starszych zwierząt. Zwykle wystarczy przeprowadzania badania krwi raz na rok. U psów i kotów chorujących badania przeprowadzane są znacznie częściej. Częstotliwość  i zakres badania ustala lekarz weterynarii.

Jak przebiega pobieranie krwi od psa

Pies do pobierania krwi powinien być odpowiednio przygotowany. Umawiamy się na określony termin z lekarzem weterynarii, najlepiej rano. Pies powinien być na czczo. Nie powinien dostawać jedzenia przez 8 godzin przed pobraniem krwi. Zadbajmy o to, aby poza naszą wiedzą, nie zjadł czegoś w tym czasie. Poinformujmy dzieci o konieczności czasowej głodówki dla psa, Oczywiście dotyczy to badań planowych. Wyjątkami są wypadki losowe z udziałem psów i konieczność natychmiastowej, ratującej życie psa operacji. Wtedy u psa pobierana jest krew bez wcześniejszej głodówki. 

Dla psa wizyta w gabinecie lekarskim zawsze jest stresująca. Musimy zachować spokój, aby nasze zdenerwowanie nie pogłębiało stresu u psa. Lekarz zwykle umieszcza psa na stole. Jeśli to niemożliwe, może pobrać krew od psa leżącego na podłodze. Zawsze jednak jest zachowywana aseptyczność. Krew jest najczęściej pobierana z żyły w przedniej lub tylnej łapie psa. Zwykle jest to związane z koniecznością miejscowego wygolenia sierści. Dzięki temu łatwiej będzie zlokalizować żyłę. Lekarz zakłada na łapę psa stazę, czyli opaskę uciskową. Nabrzmiałą żyłę łatwiej zlokalizować. Miejsce przygotowane do nakłucia zostaje zdezynfekowane. Żyła zostaje nakłuta i krew spływa do podstawionych probówek. Następnie lekarz wyjmuje igłę i miejsce nakłucia zalepia plastrem, aby nie utworzył się krwiak. Po zabiegu pacjent powinien zostać nagrodzony nie tylko pochwałami, ale i smakołykiem.

Jeżeli pies jest skłonny do zachowań agresywnych trzeba wcześniej poinformować o tym lekarza. Być może pobranie krwi musi być poprzedzone podaniem psu lekkiego ogólnego znieczulenia. Jeśli opiekun źle znosi widok krwi lub bardzo się zabiegiem pobierania krwi denerwuje, należy o tym powiedzieć weterynarzowi. Może mniej problematyczne będzie pobranie krwi od psa bez obecności opiekuna.

Na czym polegają badania krwi

• Morfologia. To jedno z najbardziej podstawowych badań krwi. Określa się liczbę czerwonych i białych krwinek, płytek krwi. Określa się też stężenie hemoglobiny.
• Rozmaz krwi. Badanie takie pokazuje wygląd krwinek i liczbę poszczególnych frakcji krwinek białych.
• Ocena poziomu glukozy we krwi. 
• Biochemia krwi.  Badanie pokazuje podstawowe parametry wątrobowe i nerkowe. Pozwala na ocenę poziomu i składu elektrolitów, czy białka całkowitego w osoczu. Można określić zawartość poszczególnych hormonów np. tarczycy. kory nadnerczy. Można ustalić obecność markerów nowotworowych np. raka prostaty, czyli gruczołu krokowego u psa.

O czym świadczą wyniki badań

Zwykle dość szybko po pobraniu krwi od psa uzyskujemy wyniki badania. Wydruk wyników jest bardzo przejrzysty i czytelny. Przy wyniku dotyczącym badanych parametrów, podane są zakresy normy. Jeśli wartość danego parametru jest podwyższona, obok znajduje się strzałka skierowana w górę i literka H- high. Jeżeli jest niższa niż wartość normy, strzałka w dół i literka L-low. Pamiętajmy, jednak, że wyniki kompetentnie może odczytać tylko lekarz. Dzięki posiadanej wiedzy i doświadczeniu lekarz oceni, czy w przypadku tego konkretnego psa odchylenie od normy jest patologią, czy nie. Ważna jest bowiem wiedza dotycząca historii chorób psa, jego wagi, uwarunkowań genetycznych, stanu fizjologicznego np. ciąży. Istotne są też wyniki innych badań psa takich jak RTG, USG.

Zwykle jednak dane uzyskane z  badania krwi dostarczają ważnych informacji pomagających  w diagnozowaniu i leczeniu chorób.

Czerwone krwinki, erytrocyty- RBC. Zajmują się transportem tlenu we krwi psa. Jeżeli badanie wskazuje na podwyższony poziom erytocytów może wskazywać to na: 

• długotrwałe niedotlenienie organizmu- zwiększa się produkcja erytrocytów dla zwiększenia możliwości transportowych tlenu
• działanie silnego stresu. Hormony stresu mogą doprowadzić do uwolnienia ze śledziony zapasowych ilości krwi
• niektórych chorobach nowotworowych,
• chorób układu sercowo- oddechowego
• chorób nerek
• leczeniu kortykosteroidami,

Jeżeli  badanie pokazuje natomiast  niski poziom erytrocytów , najczęściej wskazuje to na:

•  niedokrwistość z powodu krwotoku
• anemię
•  późny okres ciąży,
•  chorobę pasożytniczą krwi – np. babeszjozę
• niewydolność nerek
•  przewlekłe infekcji w organizmie psa
• zaburzenia endokrynologiczne np. niedoczynność tarczycy, kory nadnerczy

 Ilość hemoglobiny- Hb, HGb. Jest to białko zawierające żelazo, transportuje tlen. Wypełnia erytrocyty

Ilość we krwi psa przekraczająca poziom może wskazywać na odwodnienie. Poziom  poniżej normy wskazuje na niedokrwistość lub nadmiar wody w organizmie.

Hematokryt- Ht, HCT. Jest to parametr pokazujący proporcje między ilością elementów morfotycznych we krwi i do całej objętości krwi.

Przy ilości hematokrytu powyżej normy można wnioskować o odwodnieniu lub o zapaleniu otrzewnej. Natomiast jego niski poziom we krwi psa występuje przy przewodnieniu. Towarzyszy też niedokrwistości, ciąży, wysokim poziomie białka w osoczu.

Białe krwinki- WBC, leukocyty

Istnieje kilka grup leukocytów różniących się  morfologią i funkcjami. Są to: granulocyty: obojetnochłonne, kwasochłonne, zasadochłonne oraz agranulocyty- limfocyty i monocyty. Zwiększenie liczby białych krwinek może towarzyszyć stanom zapalnym organizmu psa. Także niektórym chorobom wirusowym, niektórym nowotworom, cukrzycy, białaczkom, silnym stresom. Natomiast ich poziom poniżej normy może być wynikiem pewnych rodzajów raka, parwowirozy, zatrucialekami lub metalami ciężkimi.

Samo określenie liczby leukocytów zwykle jest nie miarodajne, zwłaszcza jeśli morfologia nie wyszła prawidłowo.

Ważne należy doprecyzować badania, czyli dokonać analizy różnych grup krwinek białych, inaczej mówiąc sporządzić leukogram. Jest to szczegółowy wykaz krwinek białych, który pozwala stwierdzić liczebność leukocytów poszczególnych typów.

• Granulocyty obojetnochłonne- neutrofile. Są to najliczniejsze z leukocytów. Ich funkcją jest niszczenie czynników wywołujących zapalenie. Ich poziom rośnie przy stanach zapalnych organizmu psa, niektórych chorobach nowotworowych, zatruciach. Natomiast niższy poziom granulocytów obojętnochłonnych wskazuje na infekcje grzybicze lub wirusowe

• Ganulocyty kwasochłonne- eozynofile. Są  druga co do poziomu liczebności grupą granulocytów.Tak samo jak neutrofile niszczą czynniki wywołujące zapalenie. Ich poziom rośnie przy chorobach pasożytniczych i alergiach. Natomiast mniejsza ilość eozynofili wskazuje na nadmiar w prganizmie psa glkosteroidów.

• Granulocyty zasadochłonne- bazofile. Poza reakcjami obronnymi biorą udział w zapobieganiu krzepnięciu krwi. Ich nieprawidłowy poziom w organizmie psa wskazuje na niedokrwistość hemolityczną.

• Limfocyty. Rozpoznają obce dla organizmu psa antygeny i uruchamiją reakcje obronne przeciw tym antygenom. Zbyt wysoki poziom limfocytów wskazuje na pewne choroby nowotworowe, nadczynność tarczycy. Natomiast niski poziom limfocytów towarzyszy niewydolności nerek, zapaleniu wątroby, nadczynności kory nadnerczy.
• Monocyty. Są to największe z białych krwinek. Mają duże zdolności do pochłanianiawirusów i obcych komórek. Należą też do komórek prezentujących antygen. Inaczej mówiąc informują inne komórki odpornościowe o obecności w organizmie psa obcych antygenów. Ich poziom rośnie przy chorobach infekcyjnych, obecności pasożytów i przy niektórych nowotworach.

Płytki krwi, trombocyty- PLT. Razem z osoczowym białkiem- fibrynogenem biorą udział w tworzeniu skrzepu. Ich wyższy poziom wskazuje na przebyty krwotok, a także na pewne choroby nowotworowe. Natomiast niższy niż norma poziom występuje przy białaczkach i innych uszkodzeniach szpiku kostnego. Towarzyszyć może też zakażeniom wirusowym np, wirusowemu zakażeniu wątroby u psa. Niski poziom płytek krwi jest też przy babeszjozie.

Badania laboratoryjne krwi są  bardzo istotne zarówno w profilaktyce zdrowotnej psa, jak i  diagnostyce. Należy zostawić interpretację uzyskanych wyników lekarzowi weterynarii.