Babeszjoza u psa - przyczyny, objawy i zapobieganie choroby

Babeszjoza u psa — przyczyny, objawy, diagnoza, leczenie i profilaktyka

Spis treści: Kleszcze jako wektory babeszjozy Czym jest babeszjoza? Jak pies zaraża się babeszjozą? Jaki jest przebieg i objawy babeszjozy? Jak można zdiagnozować babeszjozę? Jak jest leczona babeszjoza? Gdzie i kiedy pies może zarazić się babeszjozą? Jak można zapobiegać babeszjozie?

 

Ukąszenie przez kleszcza jest zawsze niebezpieczne dla zwierząt i dla człowieka. Często nie doceniamy właściwie ryzyka, jakie niesie takie ukąszenie, a może być przyczyną chorób odkleszczowych np. babeszjozy, boreliozy, odkleszczowego zapalenia mózgu.

Kleszcze jako wektory babeszjozy u psa

Kleszcze są ektopasożytami (pasożytami zewnętrznymi) należącymi do pajęczaków. Różnią się od owadów głównie tym, że mają 4 pary odnóży, a owady trzy. Przechodzą rozwój złożony. W czerwcu samica składa tysiące jajeczek w środowisku, po czym ginie. Z jaj wykluwają się larwy, które poszukują odpowiednich żywicieli- drobnych ssaków. Żerują na nich kilka dni i wracają do środowiska. Tu przeobrażają się w nimfy, które odżywiają się na odpowiednich żywicielach- drobnych gryzoniach, zającach, łasicach, ale też i psach. Po kilku dniach opuszczają ciało żywiciela i wracają do środowiska. Teraz przeobrażą się w postać dorosłą i poszukują żywicieli, którymi są duże ssaki np. sarna, lis, pies. Na każdym etapie rozwoju odżywiają się krwią zwierząt. Mają odpowiednio wykształcony aparat gębowy gryząco- ssący, którym wwiercają się w skórę zwierzęcia i dobierają do krwi.  Samica, żerując na żywicielu, może wyssać przez kilka dni tyle krwi, że jej masa zwiększa się 130- krotnie. Nagryzając skórę, wpuszczają do ciała zwierzęcia ślinę, w której są substancje znieczulające i przeciwkrzepliwe. Ze śliną mogą wprowadzić do ciała zwierzęcia pierwotniaki powodujące babeszjozę, bakterie powodujące boreliozę lub wirusy powodujące chorobę odkleszczową- zapalenie mózgu. 

Czym jest babeszjoza u psa?

Babeszjoza inaczej zwana piroplazmozą to choroba psów, rzadziej kotów, ale dotknąć może także człowieka. Występuje u psów na całym świecie, a w Europie znana jest od około 100 lat. Pierwszy przypadek babeszjozy w Polsce został zdiagnozowany w 1966 roku na Lubelszczyźnie. Początkowo występowała we wschodniej Polsce, ale stopniowo rozprzestrzeniła się w całym kraju. Jednak nadal najwięcej zarażonych babeszją kleszczy występuję na Wyżynie Lubelskiej. Drugie duże ich skupisko znajduje się na Śląsku. Chorobę wywołują pierwotniaki należące do gatunku Babesia canis i Babesia gibsoni (gatunków należących do rodzaju Babesia jest około 100).

Jak pies zaraża się babeszjozą?

Rezerwuarem tego pierwotniaka są drobne gryzonie oraz inne dzikie i domowe ssaki. Wektorem tego pierwotniaka są kleszcze łąkowe (Dermacenter reticulatis) oraz kleszcze psie (Rhiphicephalus sanguineus). Kleszcz, ssąc krew zarażonego zwierzęcia wprowadza babeszję do swojego organizmu. Namnażają się one i lokują w śliniankach kleszcza. Zarażony kleszcz, ukąsiwszy psa, wpuszcza do jego krwi razem ze śliną pierwotniaki. Może się zdarzyć, że zarażony babeszjozą pies pogryzie innego i w ten sposób go zarazi. Również chora ciężarna suka może przekazać pierwotniaki przez łożysko rozwijającym się płodom

Jaki jest przebieg i objawy babeszjozy u psa?

Im dłużej kleszcz jest przyssany do ciała psa, tym większe ryzyko przekazania pierwotniaka. Zwykle czas transmisji wynosi 48 godzin. Pierwsze objawy choroby pojawiają się po 5- 7 dniach po ugryzieniu przez kleszcza. Okres rozwoju choroby może trwać kilka tygodni. Babeszje dostawszy się do krwi psa, atakują czerwone krwinki- erytrocyty. Żywią się ich zawartością, po czym dzielą na postacie potomne i rozrywając krwinkę, opuszczają ją. Formy potomne atakują kolejne erytrocyty. Lawinowo rośnie ilość pierwotniaków we krwi i coraz więcej erytrocytów ulega zniszczeniu. Dodatkowo organizm jest zatruwany zbędnymi produktami  metabolizmu tych pasożytów oraz resztkami rozpadających się krwinek. Zatruciu ulegają różne narządy wewnętrzne, pojawia się wykrzepianie wewnątrznaczyniowe, małopłytkowość, anemia, uszkodzenie wątroby, zaburzenia pracy serca, rozpad tkanki mięśniowej, uszkodzenia nerek.

Objawy babeszjozy u psa:

• osłabienie i apatia psa, niechęć do spacerów i zabaw

• wysoka gorączka- około 42 stopni Celsjusza

• bóle mięśni, pies chwieje się na nogach

• brak apetytu 

• duże pragnienie

• wymioty, biegunka

• zmiana barwy oddawanego moczu na krwisty lub brązowy

• Zażółcenie błon śluzowych 

Niektóre objawy są niespecyficzne, ale ich nasilanie się powinno skłonić właściciela do natychmiastowego zgłoszenia się do lekarza. Bez szybkiej pomocy lekarskiej szanse psa na przeżycie są bardzo nikłe.

Jak można zdiagnozować babeszjozę u psa

Lekarz zaleci badanie morfologiczne krwi i jej biochemię. Konieczne jest też wykonanie rozmazu krwi. Przy jego badaniu pod mikroskopem można stwierdzić obecność gruszkowatego kształtu postaci inwazyjne pierwotniaka. Można też wykonać badanie PCR.

Babeszjoza — leczenie psa z chorobą odkleszczową

Leczenie wymaga zastosowania leku zabijającego pasożyta. Najważniejszą substancją leczniczą jest imidokarb a lekiem ją zawierającym jest imizol. Skuteczność tego leku wynosi 89%. Leczenie polega też na podawaniu odpowiednich antybiotyków i leków podtrzymujących pracę nerek i wątroby. Najczęściej stosuje się tez płynoterapię w postaci kroplówek. Przy późno rozpoznanej chorobie może okazać się, że jest bardzo silna anemia. Konieczna jest wtedy transfuzja krwi. W leczeniu stosuje się tez dietoterapię- podawanie specjalnej karmy weterynaryjnej wspierającej leczenie, dostarczającej odpowiedniej dawki kalorii bez obciążania układu gastrycznego. Im wcześniejsza diagnoza i wdrożenie leczenia, tym szanse na wyleczenie są większe.

Gdzie i kiedy pies może się zarazić babeszjozą?

Wielu ludzie sądzi, że możliwe jest to tylko w czasie spacerów po lesie. Niestety, nie tylko w lesie spotkamy kleszcze. Żyją one na łąkach, w parkach, przydomowych ogródkach, a nawet na trawnikach. Przyczajają się schowane po spodniej stronie liścia lub wspinają się na szczyt źdźbła trawy i tam czekają na okazję przyczepienia się do ciała żywiciela. Mają niesamowitą zdolność wyczuwania ciepła ciała zwierzęcia. Potrafią więc w odpowiednim momencie spaść na przebiegające zwierzę i przyczepić się w miejscach o delikatnej skórze- pysk, uszy, pachy, między palcami, w okolicach odbytu. Kiedyś uważano, że kleszcze atakują tylko od końca zimy do późnej jesieni. Niestety tak nie jest. Ocieplenie klimatu sprawia, że nawet zimą temperatura jest powyżej 5 stopni. Stają się wtedy aktywne i zdolne do żerowania. Trzeba więc stosować całoroczną profilaktykę.

Jak można zapobiegać babeszjozie u psa?

• Obroże

Można stosować specjalne, nasączone środkiem insektobójczym obroże. Każda ma określony czas przeciwkleszczowego działania. Po tym terminie trzeba wymienić ją na nową. Najczęściej obroże są skuteczne przez 6- 8 miesięcy. Obroża musi mieć kontakt ze skórą psa, zwykle jest skuteczna u psów krótkowłosych.

• Krople przeciwkleszczowe

W sprzedaży są krople przeciwkleszczowe do stosowania na skórę, w takim miejscu, aby pies ich nie zlizał (najczęściej na grzbiet). Zawarty w nich środek uśmiercający kleszcze, wnika przez skórę w tkankę tłuszczową psa i wreszcie dostaje się do krwi, niszcząc pijącego tę krew kleszcza. Krople są skuteczne przez określony czas po aplikacji, najczęściej przez miesiąc. Trzeba więc pamiętać o ponownym ich zastosowaniu w określonym terminie.

• Tabletki

Tabletki podawane są dwa razy w roku. Wchłonięte do krwi z przewodu pokarmowego substancje aktywne skutecznie porażają układ nerwowy kleszcza, niszcząc go.

• Spray

Doraźnie możemy zastosować spray- opryskać sierść psa przed spacerem środkiem odstraszającym kleszcze. Trzeba ponawiać przed każdym spacerem.

• Dieta

Można uzupełnić profilaktykę dietą- podawać psu czystek i witaminę B- ich zapach odstrasza kleszcze.

• Szczepienia profilaktyczne

Można psa zaszczepić przeciwko babeszjozie- szczepionka nie zapobiega jednak przed zachorowaniem, ale łagodzi przebieg choroby.

• Usuwanie kleszczy

Po każdym spacerze powinniśmy dokładnie przejrzeć sierść pieska, aby wyszukać i  usunąć ewentualne kleszcze. Dobrze jest kupić do tego celu specjalne urządzenie- rodzaj kleszczołapki lub zwykłą pęsetę. Pamiętajmy, że nieumiejętne usuwanie kleszcza i np. pozostawienie w skórze psa jego fragmentów skutkować może wtórnymi bakteryjnymi zakażeniami. Jeśli nie czujemy się na siłach do wykonania takiego zabiegu, lepiej poprosić o pomoc lekarza.

Babeszjoza u psa to bardzo niebezpieczna choroba. Szczególnie podatne są na nią szczenięta do 8 miesięcy życia. Występuje powszechnie. Każdy właściciel psa powinien być świadomy tego zagrożenia i pamiętać o działaniach profilaktycznych. Nigdy nie dają one jednak 100% pewności, że pies nie zachoruje. Ważne jest więc, aby uważnie obserwować swojego psa i w razie niepokojących objawów jak najszybciej poszukać pomocy lekarskiej. Babeszjoza nieleczona lub późno zdiagnozowana uśmierca zwierzę.